aram

انواع شرکت ها را می توان به دو دسته شرکت های مدنی و شرکت های تجاری تقسیم نمود که ذیلاَ به بررسی هر یک می پردازیم :

• شرکت های مدنی

در ماده 571 ق. م آمده است شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شی ء واحد به نحو اشاعه . پلمپ دفاتر ( مالکین متعدد) این معنا را می رساند که تعداد شرکا حداقل باید 2 نفر باشد و ماده 590 ق. م نیز تاییدی بر این ادعا می باشد. این تعریف ناظر بر اشاعه اموال بین چند نفر می باشد. اثری که به وسیله عقد بیع ، هبه ، صلح و حتی وصیت می تواند ایجاد شود. همچنین شرکای شرکت به جای پیدا کردن حقوق در شی ء واحد ممکن است مشترکاَ در کلیه دارایی و اموال و درآمد و ... دارای حقوق و مزایایی شوند.
شرکت های مدنی به دو دسته شرکت های اجباری و اختیاری تقسیم می گردند.
الف- شرکت های اختیاری
در ماده 573 ق. م آمده است : شرکت اختیاری یا در نتیجه عقدی از عقود حاصل می شود یا در نتیجه عمل شرکا از قبیل مزج اختیاری یا قبول مالی مشاعاَ در ازاء عمل چند نفر و نحو اینها افراد در شرکت های اختیاری، به میل و اراده خود سرمایه ای فراهم نموده و در موضوع معینی به کار انداخته و در سود و زیان آن شریک می شوند.
به نظر می رسد ماده فوق وجود شرکت اختیاری را به سه صورت پیش بینی کرده : نتیجه عقد، امتزاج اختیاری و یا قبول مالی( مثلاَ چند نفر یک خودرو از کسی قبول کنند تا در ازاء آن امور مربوط به ساختمان منزل او را انجام دهند ).
ب- شرکت قهری یا اجباری
در ماده 574 ق. م آمده است : شرکت قهری اجتماع حقوق مالکین است که در نتیجه امتزاج یا ارث حاصل می شود. در تشکیل شرکت اراده افراد دخالتی ندارد و مطابق این ماده از دو طریق ایجاد می گردد: اول امتزاج قهری، مثلاَ چند تن برنج مربوط به چند نفر به وسیله ثالثی بدون رضایت مالکین با هم قاطی شود و دوم به صورت ارث که بعد از فوت مورث برای وارثین نسبت به ماترک ایجاد می گردد.

• شرکت تجاری

برخلاف قانون مدنی در قانون تجارت تعریفی از شرکت های تجاری به عمل نیامده و تنها انواع آن مشخص گردیده است. از روح قانون تجارت چنین استنباط می گردد که چون این مشارکت براساس قرارداد فی ما بین شرکایی که حداقل دو نفر می باشند به وجود می آید نوعی عقد است و طبق ماده 190 ق. م باید تمام شرایطی که برای صحت عقد لازم است را دارا باشد. یکی از حقوق دانان در تعریف شرکت های تجاری آن را اجتماع دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به منظور انجام عملیات تجاری و کسب سود را تعریف می کند.

• انواع شرکت های تجاری

انواع شرکت های تجاری را که در قانون تجارت آمده است در مورد هریک جداگانه مبحثی آورده شده اما از لحاظ ماهیت می توان شرکت های تجاری را به شرکت های سرمایه ، شخص، مختلط و کمیتی تقسیم نمود.
انواع شرکت های تجاری از لحاظ ماهوی یا مسئولیت اعضاء :
الف : شرکت های سرمایه
در این شرکت ها شخصیت شرکا اهمیتی ندارد و شرکا فقط تا میزان سرمایه ای که در شرکت گذاشته اند مسئولیت تعهدات شرکت می باشند. چون هدف در آن ها بدون توجه به شخص شرکا جمع آوری سرمایه است به سهولت قابل نقل و انتقال است.
این شرکت ها مکلفند در کلیه سربرگ ها و مکاتبات خود، میزان سرمایه شرکت را قید نمایند تا طرف معامله با آن ها از آن آگاه باشد. شرکت های سهامی و با مسئولیت محدود از این نوع شرکت ها هستند.
ب: شرکت های شخص
در این نوع شرکت ها شخصیت شریک اهمیت بسیار داشته و اعتبار شرکت بستگی به اعتبار آن ها دارد . مانند شرکت های تضامنی و نسبی
شرکا در شرکت تضامنی مسئول پرداخت کلیه تعهدات شرکت می باشند و تعهدات آن ها محدود به میزان سرمایه آن ها در شرکت نمی باشد . به علت تاثیر شخصیت شرکا در این نوع شرکت ها نقل و انتقال سهم الشرکه ممنوعیت ها و محدودیت هایی دارد.
ج: شرکت های مختلط
در این نوع شرکت ها مسئولیت برخی شرکا محدود به سرمایه آن ها و مسئولیت دیگران نامحدود است. در این نوع شرکت ها اگر سرمایه به صورت سهام گذاشته شود وضع حقوقی شرکت مخلوطی از مقررات شرکت های سهامی و تضامنی خواهد بود و اگر سرمایه به صورت سهم الشرکه باشد وضع حقوقی شرکت مخلوطی خواهد بود از مقررات شرکت های با مسئولیت محدود و تضامنی
د: شرکت های کمیتی
برخی به جای این قسم نام شرکت های تعاونی را برگزیده اند. در این شرکت ها تعداد سرمایه گذاران زیاد است، سوددهی و میزان سرمایه زیاد نیست. شرکت در جهت رفاه اعضا تشکیل می گردد لذا مسئولیت خاصی برای شرکا در قانون مطرح نگردیده ماده 20 قانون تجارت شرکت های تجاری را به 7 قسم طبقه بندی کرده است :
شرکت سهامی، با مسئولیت محدود ، تضامنی ، نسبی، مختلط سهامی، مختلط غیرسهامی، تعاونی تولید و مصرف.

• وجوه افتراق شرکت های تجاری و مدنی

با توجه به تعریفی که از شرکت های مدنی و تجاری گردید به تفاوت هایی میان این دو نوع شرکت پی می بریم از جمله :
1. در شرکت مدنی موضوع شراکت ممکن است امور و موضوعات تجاری یا غیرتجاری باشد در حالی که در شرکت تجاری موضوع فعالیت شخص حقوقی امور تجاری است.
2. شرکت مدنی ممکن است به صورت قهری ایجاد شود به همین علت در تشکیل آن وجود قصد و اراده شرکا لازم نیست در حالی که شرکت تجاری حتماَ باید با قصد سود بردن تشکیل گردد.
3. مسئولیت شریک در شرکت تجاری برحسب نوع شرکت ممکن است به میزان سهم، محدود به میزان سرمایه، تضمین تمام سرمایه یا مختلط باشد اما در امور مدنی مسئولیت منفرد می باشد.
4. شرکت مدنی اقامتگاه و تابعیت ندارد در حالی که اقامتگاه و تابعیت شرکت تجاری باید مشخص باشد.
5. کلیه شرکت های تجاری مطابق ماده 583 ق. ت دارای شخصیت حقوقی هستند اما در قانون مدنی ذکری از شخصیت حقوقی مثل مدنی به عمل نیامده.
6. مطابق ماده 412 ق. ت در مورد شرکت های تجاری قواعد مربوط به ورشکستگی اجرا می گردد در حالی که شرکت های مدنی مشمول قواعد اعسار می گردند.
7. در شرکت های تجاری به محض تشکیل یک شخصیت حقوقی ایجاد می گردد در حالی که در شرکت های مدنی اینگونه نیست.
8. در شرکت های تجاری نظر اکثریت به عنوان نظر جمع قابل اعمال است ولی در شرکت مدنی نظر جمع اکثریت شرکا اعتباری ندارد.

 شرکت های تعاونی برای تامین منافع مادی و بهبود وضع اجتماعی اعضا و براساس توحید مساعی و همکاری آن ها تشکیل می شود، پلمپ دفاتر می توان در تعریف شرکت تعاونی چنین گفت : شرکت تعاونی شرکتی است که برای فعالیت در امور مربوط به تولید و توزیع، در جهت اهداف مصرح در قانون بخش تعاونی و به منظور بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا، از طریق همکاری و تشریک مساعی آن ها با رعایت قانون مذکور تشکیل می شود.
در این تعریف به نکات ذیل توجه شده است :
_ نوع فعالیت : فعالیت شرکت تعاونی در امور مربوط به تولید و توزیع است. این امر را قانون اساسی با بیان اینکه بخش تعاونی شامل شرکت ها و موسسات تعاونی تولید و توزیع است، مقرر می دارد.
_ هدف و منظور : هدف شرکت تعاونی همان است که ماده اول قانون بخش تعاونی تعیین می کند.
با استناد به قانون اساسی که مقرر می دارد : " بخش تعاونی شامل شرکت ها و موسسات تعاونی تولید و توزیع است که در شهر و روستا بر طبق ضوابط اسلامی تشکیل می شود " ، انواع شرکت های تعاونی را می توان در چهار گروه ذیل جای داد :
- شرکت های تعاونی تولید شهری؛
- شرکت های تعاونی توزیع شهری ؛
- شرکت های تعاونی تولید روستایی ؛
- شرکت های تعاونی توزیع روستایی .
طبق قانون بخش تعاونی، تعاونی های تولید شامل تعاونی هایی است که در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش و صید ماهی، شیلات ، صنعت ، معدن ،  عمران شهری و روستایی و عشایری و نظایر این ها فعالیت می کنند.
یادآوری می شود که :
اولاَ : شرکت های تعاونی تولیدی یا توزیعی، علاوه بر گرفتن مجوز تشکیل از وزارت تعاون برای انجام فعالیت حسب قوانین و مقررات مربوط، موظف به گرفتن مجوز لازم از دستگاه های ذی ربط نیز می باشند.
ثانیاَ : در اساسنامه شرکت تعاونی، نوع فعالیت و نوع شرکت اعم از تولیدی یا توزیعی بودن باید قید گردد. ( اساسنامه انواع شرکت های تعاونی، به صورت " نمونه اساسنامه " به وسیله وزارت تعاون تهیه شده و در اختیار تشکیل دهندگان شرکت قرار می گیرد).
نکته ی قابل ذکر این است که موضوع شرکت های تعاونی محدود نیست و هرگونه عملیاتی را که در اساسنامه آن پیش بینی شده باشد، می تواند انجام دهد. بنابراین، یک شرکت تعاونی ممکن است در عین حال شرکت تعاونی تولید و مصرف و اعتبار باشد.

• شرایط عضویت انواع شرکت های تعاونی

شرایط عضویت در شرکت تعاونی عبارت است از :
- داشتن تابعیت ایران ؛
- عدم ممنوعیت قانونی و عدم حجر ؛
- خرید حداقل سهام مقرر در اساسنامه ؛
-  درخواست کتبی عضویت ؛
-  تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی ؛
- عدم رعایت مقررات اساسنامه تعاونی ؛
- عدم عضویت در تعاونی مشابه .
شرایط فوق ، شرایط عمومی محسوب می شود ، زیرا قانون دارا بودن آن ها را برای عضویت در همه شرکت های تعاونی لازم مقرر داشته است.
علاوه بر شرایط فوق ، ممکن است اساسنامه شرکت تعاونی شرایط دیگری از قبیل ساکن بودن در روستا یا کارگر و دانشجو بودن را به عنوان شرایط اختصاصی ، برای عضویت پیش بینی کند. ایضاَ کافی بودن امکانات و ظرفیت شرکت نیز برای قبول عضو جدید باید در نظر گرفته شود.
بنابر آنچه که بیان شد ، شرایط عضویت در شرکت های تعاونی را می توان به شرح ذیل خلاصه کرد :
1. شرایط عمومی که قانون بخش تعاونی آن ها را مقرر می دارد ؛
2. شرایط اختصاصی که در اساسنامه هر شرکت تعاونی برای عضویت در آن پیش بینی می شود ؛
3. کفایت امکانات و ظرفیت شرکت تعاونی

• ثبت شرکت تعاونی تولید

متقاضیان محترم ثبت شرکت تعاونی تولید ، می توانند در قالب ثبت شرکت سهامی خاص و یا با مسئولیت محدود شرکت خود را به ثبت برسانند.
_ شرایط لازم جهت ثبت شرکت سهامی خاص به قرار ذیل است :
1-حداقل 3 نفر عضو اصلی در شرکت که به سن قانونی رسیده باشند. ( 18 سال تمام )
2- حداقل سرمایه شرکت 1.000.000 ریال باشد.
3- در بدو تاسیس حداقل 35% سرمایه به صورت نقدی باید به حساب شرکت تودیع شود.
4- در صورت سرمایه غیر نقدی ( در صورت وجود ) باید به تفکیک تقویم و در اظهارنامه منعکس گردد.
5-سرمایه شرکت صرفاَ توسط موسسین تامین می شود.موسسین شرکت،نسبت به کلیه اعمال و اقداماتی که به منظور تاسیس و به ثبت رسانیدن شرکت انجام می دهند،مسوولیت تضامنی دارند.تا وقتی که شرکت به ثبت نرسیده است،صدور ورقه سهم یا گواهینامه موقت سهم ممنوع است.در صورت تخلف امضاء کنندگان آن ها،مسوول جبران خسارات اشخاص ثالث خواهند بود.
6- اعضاء هیات مدیره باید حداقل از 2 نفر تشکیل گردد و اعضا و هیات مدیره باید حداقل دارنده یک سهم باشند و اعضا و هیات مدیره نباید دارای سوء پیشینه کیفری باشند.
_ برای تشکیل شرکت سهامی خاص رعایت نکات ذیل الزامی است :
1- اساسنامه شرکت که باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
2- اظهارنامه مشعر بر تعهد کلیه سهام و گواهینامه بانکی حاکی از تادیه قسمت نقدی آن که نباید کمتر از 35 % کل سهام باشد.اظهارنامه مذکور باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد. همچنین تادیه و تقویم سرمایه غیرنقدی و تفکیک آن در اظهارنامه و ذکر سهام ممتازه در صورت وجود چنین سهامی
3- انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت که باید در صورت جلسه ای قید و به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
4- قبول سمت مدیریت و بازرسی با رعایت قسمت اخیر ماده 17
5-  ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه آگهی راجع به شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.
از آن جا که طرح و تصویب اساسنامه و انتخاب مدیران و بازرسان و تعیین روزنامه و تنظیم اظهارنامه و ... لزوماَ باید توسط کلیه موسسین انجام می گیرد چنین استنباط می شود که در شرکت های سهامی خاص کلیه تصمیمات در بدو تاسیس باید به اتفاق آراء اتخاذ گردد.
مسئولیت شرکا در شرکت سهامی خاص «به میزان مبلغ اسمی سهام هر شریک» می باشد.
_ شرایط لازم جهت ثبت شرکت با مسئولیت محدود به قرار ذیل است :
به موجب ماده 94 قانون تجارت، حداقل تعداد شرکاء در شرکت با مسئولیت محدود دو نفر خواهد بود.( دارای سن قانونی 18 سال تمام ) هر دو عضو شرکت باید سهامدار باشند،حتی یک درصد.
در هر شرکت با مسئولیت محدود که تعداد شرکاء بیش از 12 نفر باشند باید دارای هیات نظار بوده و هیات نظار لااقل سالی یک مرتبه مجمع عمومی شرکاء را تشکیل دهد . ( م 109 ق. ت) هیات نظار مرکب از 3 نفر بوده که از بین شرکاء برای مدت یک سال انتخاب می شوند و اعضای هیات نظار نبایستی عضو هیات مدیره شرکت باشند.
همچنین ، جهت ثبت شرکت با مسئولیت محدود ، حداقل سرمایه با توجه به رویه و حداقل مبلغ دریافت حق الثبت یک میلیون ریال می باشد.

• پروانه بهره برداری ثبت شرکت تولیدی

چنانچه اشخاص حقوقی قصد داشته باشند در یک واحد تولیدی و یا کارگاهی شروع به فعالیت نمایند و از نیروهای انسانی و دستگاه های پیچیده استفاده نمایند، می بایست نسبت به اخذ پروانه بهره برداری اقدام نمایند. لازم به توضیح است اخذ این پروانه منوط به داشتن تجربه و تحصیلات مرتبط با فعالیت ضروری است . اعتبار این پروانه برای مدت 2 سال است و تمدید آن با تایید کارشناس امکان پذیر می باشد.
مراحل و شرح اقدامات :
1. درخواست متقاضی و تکمیل مدارک مورد نیاز
2. استعلام از دستگاه های ذیربط ( محیط زیست ، مرکز بهداشت ، اداره نظارت بر مواد غذایی و دارویی و ...)
3. تکمیل پرسشنامه پروانه بهره برداری توسط متقاضی
4. بازدید کارشناس و تعیین ظرفیت واحد
5. پرداخت هزینه تمبر پروانه بهره برداری موضوع ماده 46 قانون مالیات های مستقیم
6. صدور پروانه بهره برداری

• شرایط اخذ پروانه تولید کارگاهی

- مطالعه قانون و داشتن تمامی شرایط مندرج در آن
- دارا بودن محوطه کارگاهی که آماده بهره برداری باشد.
- ارائه سند مالکیت یا استیجاری و داشتن اقامت دائم در محل کارگاه

• مدارک مورد نیاز جهت اخذ پروانه تولید کارگاهی

- تکمیل فرم درخواست و پرسشنامه
- ارائه اصل مدارک شناسایی
- ارائه مدارک ثبتی شرکت
- ارائه کارت پایان خدمت
- ارائه یک قطعه عکس سه در چهار
- مدارک لازم دال بر انجام فعالیت های تولیدی در زمینه فعالیت درخواستی

ترتیب ثبت شرکت های خارجی برابر آئین نامه:
در مورد ثبت شرکت های خارجی برابر قانون مصوب سال 1310 شمسی  بطور کلی نکاتی بیان شد ولی چون آئین نامه مربوطه بطور دقیق تر به نحوه ی ثبت و جزئیات آن پرداخته است لذا به توضیح برخی از موارد آن می پردازیم.
ماده 4: آئین نامه مزبور درباره ی ثبت شرکت های خارجی چنین می گوید:
اظهارنامه ی ثبت هر شرکت خارجی یا شعب آن بوسیله شخصی که از طرف شرکت حق امضا در ایران دارد و یا توسط کسی که از طرف شخص مزبور برای این تقاضا وکالت دارد ارائه و تسلیم خواهد شد و برای ثبت هر  شرکت خارجی تقدیم اساسنامه ی ذیل ضروری است.

1-اظهارنامه ی ثبت
2-یک نسخه ی مصدق از اساسنامه ی شرکت
3- یک نسخه ی مصدق از اختیارنامه ی نماینده عمده ی شرکت در ایران و در صورتیکه شرکت چند نماینده مستقل در ایران داشته باشد.یک نسخه ی مصدق از اختیارنامه ی هر یک از آن ها.
4-هرگاه تشکیل شرکت خارجی در ایران بموجب امتیازنامه صحیح و منظمی مقرر گردیده باشد علاوه بر مدارک فوق رونوشت امتیازنامه که به تایید وزارت امور خارجه نیز رسیده باشد باید پیوست شده باشد.
شرایط اظهارنامه و نکاتی که باید در آن درج گردد:
از جمله شرایط اظهارنامه ی ثبت خارجی این است که به فارسی نوشته شده و نکات ذیل در آن درج گردیده باشد:
1-نام کامل شرکت
2-نوع شرکت اعم از سهامی و ضمانتی و مختلط و غیره
3-مرکز اصلی شرکت و آدرس صحیح آن
4-تابعیت شرکت
5-مقدار سرمایه شرکت در تاریخ تقاضا
6-آخرین بیلان شرکت مشروط بر اینکه اساسنامه و قوانین و مقررات کشور اصلی شرکت انتشار بیلان را تعیین کرده باشد.
7-نام مرجع ثبت و تاریخ ثبت شرکت در کشور اصلی
8-نوع فعالیت شرکت که از نوع صنعتی تجاری مالی است.
9-ذکر تایید شعب آن در سایر نقاط ایران
10-تعیین نماینده یا نمایندگان عمده شرکت در ایران
11-اسم و نشانی صحیح شخص یا اشخاصی که مقیم ایران بوده و برای دریافت کلیه ی اطلاعات شرکت صلاحیت دارند.
12-تعهد به اینکه همه ساله یک نسخه از آخرین بیلان شرکت را با توجه به بند 6 به دایره ی ثبت شرکت ها بدهند.
13-امضاء کسانی که حق امضاء دارند به تایید قنسول آن کشور در ایران و یا قنسول ایران رسیده باشد.
برابر قانون ثبت شرکتها کسانیکه بعنوان نمایندگی یا مدیریت شعبه ی شرکت های خارجی در ایران به امور تجارتی یا صنعتی یا مالی اقدام کرده و قبل از انقضاء موعد تعیین شده درباره ی ثبت آن ها اقدام ننموده باشند به تقاضای دادستان و به حکم محکمه ی ابتدایی تهران،به جزای نقدی از 500 الی هزار تومان محکوم خواهند شد. علاوه بر مجازات نقدی پس از صدور حکم برای هر روز تاخیر به پنج الی پنجاه تومان جریمه نیز محکوم خواهند شد.
هرگاه حکم قطعی شده و تا سه ماه از تاریخ ابلاغ همچنان تخلف ادامه یابد دولت باید از ادامه ی عملیات نماینده یا مدیر شرکت متخلف جلوگیری نماید.
قابل ذکر است یک شرکت خارجی که در یک کشور خارجی به ثبت رسیده،می تواند در ایران دارای شعبه باشد.
برای ثبت بایستی مدارک زیر را به اداره ی ثبت شرکت ها ارائه دهد.(ماده 4 قانون ثبت شرکت ها)
نسخه ی مصدق تصویب مجمع عمومی فوق العاده و یا هیئت مدیره و در صورت تفویض اختیار به هیئت مدیره در مورد تاسیس شعبه در اساسنامه مبنی بر تاسیس شعبه در تهران داشتن قرارداد با یکی از وزارتخانه یا نهادهای انقلابی و یا اجازه از یکی از وزارتخانه ها.
نسخه ی مصدق اساسنامه ی شرکت
نسخه ی مصدق اظهارنامه ی شرکت
وکالتنامه ی مبنی بر تعیین نماینده عمده و اختیارات تفویض شده به آن.
کلیه ی مدارک بایستی به زبان فارسی ترجمه شده باشد و به تایید رسمی مترجمان وزارت دادگستری رسیده باشد مدارک فوق وسیله رئیس اداره به کارشناسان ارجاع می شود کارشناس پس از بررسی کامل جهت پرداخت هزینه حق الثبت به حسابداری ارسال می دارد و حسابداری طبق قانون هزینه مربوط را اخذ می نماید،سپس کارشناسان دستور ثبت آن را صادر می نماید.
پس از ثبت و تهیه شدن آگهی های تاسیس شعبه به امضای رئیس اداره رسیده و پس از اخذ هزینه مربوطه به روزنامه های کثیرالانتشار ارسال و یک نسخه آگهی تاسیس جهت درج در روزنامه رسمی به ذینفع داده می شود.

قبلاَ توضیح داده شد که علامت تجاری پس از آنکه به ثبت رسید انحصاری است و مخصوص کسانی است که آن را به ثبت رسانیده اند و تجار و افراد حقیقی و حقوقی حق استفاده از آن را ندارند و اگر شخصی آن را جعل نموده و یا به هر نحوی که به حقوق و منافع آن ها ضرری وارد شود به کاربرد مجرم شناخته می شود و برابر قانون مجازات می گردد:

همان طوری که ماده ی 529 قانون مجازات اسلامی«تعزیرات» چنین تصریح  می دارد:
«هر کس مهر یا منگنه یا علامت یکی از شرکت های غیر دولتی را که مطابق قانون تشکیل شده است یا یکی از تجارتخانه ها را جعل کند یا با علم به جعل استعمال نماید، ثبت شرکت علاوه بر جبران خسارت وارده به حبس از سه ماه تا دو سال محکوم خواهد شد. »
که در این ماده کسی که علامت یا مهر یا منگنه تجارتخانه و یا شرکت های دولتی را جعل کند و یا اینکه بداند مهر تجارتخانه شرکتی جعل گردیده و با وجود این آن را مورد استفاده قرار دهد به مجازات مقرره محکوم خواهد شد.

علاوه بر جعل مهر یا علامت تجارتی یا با علم و آگاهی به اینکه مهری ساختگی و جعلی است از آن استفاده کند.در ماده ی 530 قانون مزبور برای کسی که بدون مجوز مهر،یا علامت تجاری تجارتخانه یا شرکت تجارتی را به دست آورده،و به هر طریقی که ممکن باشد خود از آن استفاده کند یا اینکه موجب استفاده آن به وسیله سایرین بشود در صورتی که خسارتی به صاحب علامت وارد شده باشد باید آن را جبران نماید و علاوه بر آن به مجازات حبس نیز محکوم می شود.
مثل اینکه شاگرد تجارتخانه بدون اجازه ی صاحب تجارتخانه مهر را از کشوی میز یا محل نگهداری خارج نموده و شخصاَ برای امری از آن استفاده کند یا اینکه آن را در اختیار شخص دیگری قرار دهد و او از آن استفاده کند یا اینکه آن را در اختیار شخص دیگری قرار دهد و او از آن به نحوی استفاده ی غیر مجاز بنماید.در هر حال چنین اقداماتی جرم شناخته شده است ،همان طوری که ماده ی 530 قانون تعزیرات چنین مقرر نموده است:
«هر کس مهر یا تمبر علامت ادارات یا شرکت ها یا تجارتخانه های مذکور در مواد قبل را بدون مجوز به دست آورد و به طریقی که به حقوق و منافع آن ها ضرر وارد آورد استعمال کند یا سبب استعمال آن گردد، علاوه بر جبران خسارت وارده به دو ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد»

همچنین بر اساس  ماده ی 61 قانون ثبت اختراعات ،طرح های صنعتی و علائم تجاری(مصوب 1386) ،هر شخصی اعمالی را که طبق مواد 15 ،28 ،و 40 جزء حقوق مالک محسوب می شود و یا عمل غیر قانونی مندرج در ذیل ماده ی 47 ،که هر گونه استفاده از یک نام تجاری توسط اشخاص ثالث اعم از این که به صورت نام تجارتی باشد یا علامت یا علامت جمعی ،یا هر گونه استفاده از آن ها که عرفاَ باعث فریب عموم شود ،مرتکب شود ،مجرم شناخته شده و علاوه بر جزای نقدی به حبس تعزیری از 91 روز تا 6 ماه یا هر دو محکوم می شود.در این ماده نیز صرفاَ به تعیین مجازات حبس و جزای نقدی اکتفا شده است و تصمیمی در خصوص اموال و اشیا حاصل از جرم یا ابزار و ادوات مورد استفاده در ارتکاب جرم گرفته نشده است.این در حالی است که مطابق ماده ی 10 قانون مجازات اسلامی ،قانونگذار تعیین تکلیف نسبت به این اموال و اشیاء را وظیفه ی دادستان ،بازپرس و قاضی دانسته است:
بازپرس یا دادستان در صورت صدور قرار منع تعقیب یا موقوف تعقیب باید تکلیف اشیا و اموال کشف شده را که دلیل یا وسیله ی جرم بوده و یا از جرم تحصیل شده یا حین ارتکاب استعمال و یا برای استعمال اختصاص داده شده است تعیین کند تا مسترد یا ضبط و معدوم شود.در مورد ضبط دادگاه تکلیف اموال و اشیاء را تعیین خواهد کرد.همچنین بازپرس و یا دادستان مکلف است مادام که پرونده نزد او جریان دارد به تقاضای ذی نفع با رعایت شرایط زیر دستور رد اموال و اشیای مذکور در فوق را صادر نماید:
1-با وجود تمام یا قسمتی از آن اشیاء و اموال در بازپرسی یا دادرسی لازم نباشد.
2-اشیاء و اموال بلامعارض باشد.              
3-در شمار اشیاء و اموالی نباشد که باید ضبط یا معدوم شود.

در کلیه ی امور جزایی دادگاه نیز باید ضمن صدور حکم یا قرار یا پس از آن،اعم از این که مبنی بر محکومیت یا برائت یا موقوف شدن تعقیب متهم باشد،نسبت به اشیاء و اموالی که وسیله جرم بوده یا در اثر جرم تحصیل شده یا حین ارتکاب استعمال و یا برای استعمال اختصاص داده شده حکم مخصوص صادر و تعیین نماید که آن ها باید مسترد یا ضبط یا معدو شود.
لذا با استناد به این ماده قاضی می بایست در این خصوص اظهار نظر نماید.از سوی دیگر هیچ گونه محرومیت اجتماعی یا بستن موسسه و تعطیلی کار برای موسسات و اشخاص حقوقی مختلف در نظر گرفته نشده است.
در آخر قابل ذکر است ،پس از آنکه علامت تجاری به ثبت رسید ،گواهی ثبت با الصاق یک نمونه کامل آن به  صاحب علامت داده می شود و نکات ذیل در آن باید قید گردد:
1-تاریخ وصول اظهارنامه
2-تاریخ ثبت علامت و شماره ی ثبت آن
3-اسم و شغل و تابعیت و اقامتگاه صاحب علامت
4-نوع مال التجاره و یا محصول و یا طبقات علامت مزبور
5-در صورتی که علامت قبلاَ در کشورهای خارج ثبت شده باشد تاریخ و شماره و محل ثبت  آن
6-تاریخ صدور تصدیق
7-مدت اعتبار علامت
8-امضاء رئیس شعبه ی ثبت علایم تجارتی و مدیر کل اسناد و املاک

طبق ماده 4 لایحه اصلاحی قانون تجارت، شرکت سهامی عام شرکتی است که در آن موسسین قسمتی از سرمایه ثبت شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند و این، ویژگی عمده این شرکت ها می باشد. مسئولیت شرکا محدود به همان میزان مبلغ اسمی سهام می باشد. مبلغ اسمی در مقابل مبلغ رسمی قرار دارد که عبارتست از ارزش روز هر سهم خریداری شده.

تشکیل شرکت سهامی عام:

برای تشکیل شخصیت های حقوقی اعم از اشخاص حقوق عمومی (سازمان های دولتی) و یا اشخاص حقوق خصوصی (شرکت های تجارتی) مقررات و شرایط خاصی وجود دارد. قانون تجارت در آغاز مقررات مربوط به شرکت های تجارتی شرایط تشکیل آن ها را مقرر کرده است. تشکیل شرکت های سهامی عام به لحاظ اهمیت، مشمول مقررات خاص و نسبتاً زیادی است.

اقدامات مقدماتی:

شرکت سهامی مهمترین نوع شرکت تجارتی است. زیرا انجام پروژه های بزرگ صنعتی، تجارتی مثل سدها، شهرک ها، آسمان خراش ها و کارخانه های بزرگ خودرو، هواپیما و کشتی سازی جز از طریق تشکیل شرکت های سهامی میسر نیست. زیرا اولاَ انجام این گونه پروژه ها نیاز به سرمایه انبوهی دارد که معمولاَ از طریق سرمایه های خصوصی امکان پذیر نیست. ثانیاَ تعداد شرکا در این شرکت ها زیاد و در نتیجه میزان سرمایه گذاری هر فرد نوعاَ خیلی زیاد نیست و ثالثاَ میزان خطر، در صورت ورشکستگی برای هر شریک غیر قابل جبران نیست زیرا مسئولیت شرکا فقط محدود به سهام آنان در شرکت است.
برای تشکیل یک شرکت سهامی عام مقدماتی به شرح زیر لازم است:

1- وجود تعدادی افراد علاقمند. این افراد ممکن است به علت تخصص یا استفاده از سرمایه خود و یا بالاخره علاقه مندی به امور تجارتی فکر تشکیل یک شرکت تجارتی را در فکر خود طرح ریزی کنند. مثلاَ شخصی دارای امتیاز تاسیس یک کارخانه داروسازی است یا در یک رشته خاصی تخصص دارد و از این قبیل ولی سرمایه کافی برای استفاده و اجرای آن ندارد. در این صورت با چند نفر دیگر که به نحوی می توانند با او همکاری داشته باشند فکر خود را مطرح و درصدد تشکیل یک شرکت بر می آیند. این افراد از نظر قانون "موسسین" شرکت محسوب می شوند.

2- تعهد و تامین حداقلی از سرمایه شرکت به وسیله موسسین. موسسین باید حداقل بیست درصد سرمایه شرکت را "تعهد" کرده و حداقل سی و پنج درصد مبلغ تعهد شده را نقداَ بپردازند.

در شرکت سهامی عام، نوعاَ به علت طولانی بودن عملیات اجرایی و عدم نیاز به تمام سرمایه در موقع تشکیل، قانون لزومی برای پرداخت تمام سرمایه ی شرکت به وسیله ی شرکا نمی بیند. به همین دلیل مقرر داشته است موسسین باید اقلاَ بیست درصد سرمایه شرکت را خود تعهد کرده و حداقل 35% آن نقداَ پرداخت شود. مثلاَ اگر سرمایه شرکتی ده میلیون ریال باشد تعهد پرداخت دو میلیون ریال باید به وسیله موسسین انجام شده و از این مبلغ هفتصد هزار ریال نقداَ در یکی از بانک ها در حسابی که به نام "شرکت در شرف تاسیس" باز می گردد تودیع گردد(ماده 6) ممکن است، سرمایه یک یا چند نفر از موسسین به جای پول نقد به صورت غیر نقد مثل زمین، خودرو، کارخانه یا امتیاز خاصی باشد. در این صورت به طریق زیر عمل می شود:

طبق تبصره ماده 6 لایحه اصلاحی"هر گاه قسمتی از تعهد موسسین به صورت غیر نقد باشد باید عین آن یا مدارک مالکیت آن را در همان بانکی که برای پرداخت مبلغ نقدی حساب باز شده است تودیع ...نمایند".

3-تقدیم اسناد مربوطه به اداره ثبت شرکت ها جهت انجام امور مقدماتی ثبت شرکت سهامی عام:
پیش نویس اساسنامه و اعلامیه پذیره نویسی ،رسید تعهد و پرداخت سرمایه به وسیله موسسینن به ضمیمه اظهارنامه باید به مرجع ثبت شرکت ها تقدیم شود.مرجع ثبت شرکت ها بعد از ملاحظه ی اظهارنامه و ضمایم آن اگر ایراد قانونی در آن مشاهده نکرد اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی را صادر خواهد کرد.

4-انتشار اعلامیه پذیره نویسی:
همان طور که گفتیم، در شرکت های سهامی عام مقداری از سرمایه به وسیله غیر موسسین تامین می گردد.
طریقه تامین این مقدار از سرمایه با انتشار اعلامیه پذیره نویسی انجام می شود. پذیره نویسی عبارت است از تعهد خرید و پرداخت مبلغ یک یا چند سهم از طرف افراد غیر موسس و پرداخت مبلغی از آن به صورت نقد.
موسسین جهت تشکیل شرکت ملزم به اموری بشرح ذیل می باشند:

1-اخذ اظهارنامه  باید از اداره ثبت شرکت ها که با قید تاریخ به امضای کلیه موسسین برسد و موضوعات زیر در آن ذکر شده باشد.
2-تهیه و تنظیم طرح مقدماتی اساسنامه
3-موسسان باید 20 % سرمایه شرکت را خودشان تعهد کنند و لااقل 35 % از مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام حساب شرکت در شرف تاسیس نزدیکی از بانک ها و در صورتی که تمام یا قسمتی از سرمایه به صورت غیر نقدی باشد عین یا مدارک آن را در بانک بسپارند و از بانک گواهی نامه دریافت نمایند.
4-تهیه و تنظیم طرح اعلامیه پذیره نویسی که به امضای کلیه موسسین رسیده باشد.
5-تحویل اظهارنامه و طرح اساسنامه و طرح اعلامیه و گواهی بانک به مرجع ثبت شرکت ها و دریافت رسید.
6-انتشار طرح اعلامیه پذیره نویسی در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های شرکت را تا قبل از تشکیل مجمع عمومی موسس در آن چاپ می کنند و قرار دادن آن در بانکی که تعهد سهام نزد آن صورت می گیرد در معرض دید علاقه مندان.

در اعلامیه شعبه بانک و شماره حسابی تعیین شده است که اشخاص می توانند تا تاریخ معین مراجعه کرده و تعدادی ورقه سهام خریداری کنند، پس از گذشت مهلت فوق موسسان ظرف مدت (حداکثر) یک ماه به تعهدات پذیره نویسان رسیدگی کرده و پس از احراز اینکه تمام سرمایه تعهد شده و لااقل 35 % آن پرداخت شده است تعداد سهام هر یک از متعهدین را تعیین و مجمع عمومی موسس را دعوت می کنند.

مراحل ثبت شرکت سهامی عام:

-یک طرح اظهارنامه یا اساس نامه که توسط تمامی موسسین امضا شده تهیه شود.
-حدود 20 درصد از سرمایه در شرکت و 35 درصد در یکی از بانک ها و به حساب شرکت گذاشته شود.
-یک مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار گرفته شود.
-یک اعلامیه پذیره نویسی تهیه شود که حداقل در دو روزنامه کثیرالانتشار منتشر و در بانک دارنده حساب شرکت در معرض عموم قرار گیرد.

مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی عام:

مرحله اول: (مرحله تشکیل و تحصیل اجازه پذیره نویسی)
-1 دو نسخه طرح اعلامیه پذیره نویسی که بایستی به امضاء کلیه موسسین رسیده باشد.
2-دو نسخه اظهارنامه ی تکمیل شده
3-دو نسخه طرح اساسنامه تکمیل شده
4-تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت موسسین
5-اصل گواهی بانکی مبنی بر پرداخت سرمایه (حداقل 35% از 20 % سرمایه تعهد شده)
6-اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
7-اصل مجوز اولیه از سازمان بورس و اوراق بهادار
8-تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت نام پیشنهادی های و همچنین فیش واریزی مربوطه

مرحله دوم:( مرحله ایجاد و ثبت شرکت های عام سهامی)
1-دو نسخه اساسنامه که به تصویب مجمع عمومی موسس رسیده باشد.
2-دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین متضمن تصویب اساسنامه تعیین،اعضاء هیئت مدیره،انتخاب بازرسان و روزنامه های کثیرالانتشار
3-دو نسخه صورتجلسه هیات مدیره
4-اصل گواهی بانکی مبنی بر پرداخت حداقل 35% سرمایه شرکت(در صورتیکه قسمتی از سرمایه موسسین بصورت غیر نقدی باشد)
5-اصل مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار(مجوز ثانویه)

نتیجه عدم ثبت شرکت سهامی عام:

با وجود آنکه شرکت قبل از ثبت در مرجع ثبت شرکت ها ایجاد می شود و شخصیت حقوقی پیدا می کند، ثبت شرکت در کارکرد آن نقش عمده ای دارد. در واقع، تا شرکت ثبت نشود نمی تواند برخی از اعمال حقوقی را انجام دهد:

اولاًَ تا وقتی که شرکت به ثبت نرسیده صدور ورقه سهم یا گواهینامه موقت سهم ممنوع است. در صورت تخلف امضاکنندگان مسئول جبران خسارات اشخاص ثالث خواهند بود(ماده 28 لایحه قانونی 1347)؛

ثانیاًَ انتشار اوراق قرضه ممکن نیست، مگر وقتی که کلیه سرمایه ثبت شده شرکت تادیه شده و دو سال تمام از تاریخ ثبت شرکت گذشته و دو ترازنامه آن به تصویب مجمع عمومی رسیده باشد(ماده 55 لایحه قانونی 1347)؛

ثالثاًَ استفاده از وجود تادیه شده به نام شرکت های سهامی در شرف تاسیس ممکن نیست، مگر پس از به ثبت رسیدن شرکت (ماده 22 لایحه قانونی 1347).

در هر حال، اگر شرکت ظرف شش ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه مذکور در ماده 6 این قانون به ثبت نرسد، موسسان و پذیره نویسان می توانند به بانکی که پذیره نویسی نزد آن صورت گرفته است مراجعه کنند و تعهد نامه و وجوه پرداختی خود را مسترد دارند(ماده 19 لایحه قانونی 1347)

بجز تضییقات مذکور، شرکت سهامی از زمان تشکیل و قبل از به ثبت رسیدن دارای حقوق و تعهداتی است که قانون برای آن معین کرده است؛ در نتیجه مدیران شرکت به محض انتخاب شدن و قبول سمت خود می توانند از اختیاراتی که قانون به آن ها اعطا کرده استفاده کنند. از جمله اینکه می توانند بلافاصله پس از تشکیل شرکت، رئیس هیات مدیره و احیاناَ مدیر عامل شرکت را انتخاب کنند. چنین انتخابی لازم است، چه رئیس هیات مدیره یا مدیر عامل باید شرکت را به ثبت برسانند. با توجه به اینکه شرکت پس از ایجاد،شخصیت حقوقی پیدا می کند، مدیران می توانند در مجامع عمومی عادی و فوق العاده نیز تصمیم گیری کنند. آنان می توانند در مجامع عمومی عادی و فوق العاده نیز تصمیم گیری کنند و از جانب شرکت معاملاتی انجام دهند، از جمله اجاره مسکن، استخدام کارمند و خرید لوازم اداری و ماشین آلات.

یکی از متداول ترین انواع شرکت های تجاری در ایران، ثبت شرکت های سهامی هستند. برابر ماده اول لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 24 اسفند ماه 1347 که می گوید: "شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است"، در شرکت سهامی، سرمایه شرکت به سهام متساوی القیمه تقسیم شده، مبلغ اسمی سهام و حتی در صورت تجزیه آن به قطعات سهام باید متساوی باشد. تجزیه سهم بدین صورت است که هر سهم ممکن است به چند قطعه معین که "پاره سهم" نامیده می شود، تجزیه گردد.هر پاره سهم دارای ارزش معین بوده ولی فاقد حقوق مربوط به یک سهم می باشد و مجموع آن ها یک سهم را تشکیل می دهد.

 انواع شرکت سهامی:

ماده 4 لایحه اصلاح قانون تجارت می گوید: "شرکت سهامی به دو نوع تقسیم می شود:

نوع اول: شرکت سهامی عام هستند که موسسین آن ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند.

نوع دوم: شرکت های سهامی خاص هستند که تمام سرمایه آن ها در موقع تاسیس منحصراَ توسط موسسین تامین گردیده است."

تعریف شرکت سهامی خاص:

شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن در موقع تاسیس منحصراً به وسیله موسسین تامین می گردد. چون تشکیل شرکت های سهامی عام  همراه با تشریفاتی طولانی است، مواد اصلاحی قانون تجارت برای امور ساده تری که طبعاً شرکای کمتری دارد یک نوع شرکت سهامی مقرر داشته که بشرح فوق شرکت سهامی خاص نامیده می شود. در این قبیل شرکت، صدور اعلامیه ی پذیره نویسی وجود ندارد. تمام سرمایه از ناحیه ی موسسین تعهد و اقلاً سی و پنج درصد آن در یکی از بانک ها به نام شرکت در حال تاسیس در حساب مخصوصی سپرده می شود.

تفاوت بین شرکت سهامی خاص و شرکت سهامی عام:

-شرکت سهامی عام برای تامین سرمایه اقدام به پذیره نویسی عمومی می نماید ولی شرکت سهامی خاص حق مراجعه به عامه را ندارد.
-امکان صدور اوراق قرضه برای شرکت سهامی عام وجود دارد ولی شرکت سهامی خاص چنین حقی ندارد.
-نقل و انتقال سهام در شرکت های سهامی عام  مشروط به موافقت سهامداران نیست ولی در شرکت سهامی خاص چنین نقل و انتقالی منوط به توافق مدیران یا مجامع عمومی شرکت می تواند باشد.
-سهام شرکت سهامی عام قابل عرضه در بازار بورس می باشد،ولی شرکت سهامی خاص چنین اجازه ای ندارد.
-حداقل سرمایه برای تاسیس شرکت سهامی عام 5.000.000 ریال می باشد،در حالی که حداقل سرمایه برای تاسیس شرکت سهامی خاص 1.000.000 ریال می باشد.
-مدیران و سهامداران شرکت سهامی عام حداقل 5 نفر و شرکت سهامی خاص حداقل 3 نفر می باشد.(مواد 3 و 107 ل.ا.ق.ت)

خصوصیات شرکت سهامی خاص:

-سرمایه شرکت به هنگام تاسیس نباید کمتر از 1.000.000 ریال باشد و نیز شرکای شرکت نباید کمتر از 3 نفر باشند.
-سهام شرکت،قابل معامله در بازار بورس نمی باشد و نقل و انتقال سهام شرکت،مشروط به موافقت مدیران یا مجامع عمومی صاحبان سهام است.ضمناَ این شرکت نمی تواند مبادرت به صدور اوراق قرضه نماید.

نام شرکت سهامی خاص:

در نام شرکت باید کلمه ی «خاص» قبل از ذکر نام شرکت و یا بعد از آن بلافاصله اضافه شود و این کلمه در کلیه ی نوشتجات شرکت و آگهی ها باید رعایت گردد.مانند «شرکت سهامی خاص الوند»یا« و قید کلمه ی خاص باید در تمام نوشتجات شرکت تصریحاَ معلوم باشد.زیرا این نوع شرکت ها در حقیقت یک قسم شرکت سهامی خانوادگی و خصوصی است که مراجعه کنندگان باید اطلاع داشته باشند.

همچنین در تعیین نام باید موارد ذیل رعایت گردد:

از نام و نام خانوادگی و اسامی خاص استفاده نگردد؛ اسامی پیشنهادی قبلاَ ثبت نشده باشد؛ دارای معنا و مفهوم باشد و با فرهنگ اسلامی مطابقت داشته باشد؛ عدد نباشد؛ لاتین نباشد؛ مفرد(از دو کلمه کمتر نباشد)؛ از فرهنگ لغات فارسی استفاده و در صورتی که نام پیشنهادی متداول نمی باشد تصویری از مستند ضمیمه گردد؛ از کلماتی نظیرشاهد، شهید، جانباز، آزاده، اسامی متبرکه، انتظام، نظام، موزه، کیش، نیروی انسانی، اینترنت، کارگشا استفاده نگردد.

چگونگی تاسیس و ثبت شرکت سهامی خاص:

برای تاسیس و ثبت شرکت سهامی خاص باید مدارک ذیل به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم شود.

1-اساسنامه شرکت که باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد. اساسنامه مهمترین رکن شرکت سهامی و سندی است که شرکت فقط به آن بستگی داد .اساسنامه روابط شرکا را با یکدیگر و حدود اختیارات مجامع عمومی و هیئت مدیره را تعیین و تکلیف سود و زیان شرکت و مدت انحلال آن را معین می نماید. همچنین اساسنامه تابع نظر موسسین و اکثریت دارندگان سهام است و قانون از لحاظ اهمیت،مواردی را در آن ذکر کرده که در هر حال لازم الرعایه است.

به موجب ماده ی 8 قانون اصلاحی، اساسنامه باید دارای مواد ذیل باشد:
نام شرکت، موضوع شرکت به طور صریح و منجز، مدت شرکت، مرکز اصلی شرکت و محل شعب آن، اگر تاسیس شعبه مورد نظر باشد، مبلغ سرمایه ی شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک، تعداد سهام بی نام و با نام و مبلغ اسمی آن ها، تعیین مبلغ پرداخت شده ی هر سهم و نحوه ی مطالبه ی بقیه ی مبلغ اسمی هر سهم و مدتی که ظرف آن باید مطالبه شود که به هر حال از پنج سال متجاوز نخواهد بود، نحوه ی انتقال سهام با نام، طریقه ی تبدیل سهام با نام به سهام بی نام و بالعکس، در صورت پیش بینی امکان صدور اوراق قرضه، ذکر شرایط و ترتیب آن، شرایط و ترتیب افزایش و کاهش سرمایه ی شرکت، مواقع و ترتیب دعوت مجامع عمومی، مقررات راجع به حد نصاب لازم جهت تشکیل مجامع عمومی و ترتیب اداره ی آن ها، طریقه ی شور و اخذ رای و اکثریت لازم برای معتبر بودن تصمیمات جامع عمومی، تعداد مدیران و طرز انتخاب و مدت ماموریت آن ها و نحوه ی تعیین جانشین برای مدیرانی که فوت یا استعفا می کنند یا محجور یا معزول یا به جهات قانونی ممنوع می گردند، تعیین وظایف و حدود اختیارات مدیران، تعداد سهام تضمینی که مدیران باید به صندوق شرکت بسپارند، قید این که شرکت یک بازرس خواهد داشت یا بیشتر و نحوه ی انتخاب و مدت ماموریت بازرس، تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان و به مجمع عمومی سالانه، نحوه ی انحلال اختیاری شرکت و ترتیب تصفیه ی امور آن، نحوه ی تغییر اساسنامه.

2-اظهارنامه مبنی بر اینکه کلیه سهام شرکت را اعم از نقدی و غیر نقدی سهامداران تایید و امضاء نموده اند.
بموجب ماده 7 قانون تجارت مندرجات اظهارنامه شرکت سهامی که باید دارای امضای کلیه موسسین و قید تاریخ باشد بشرح زیر است:
نام شرکت،مرکز اصلی شرکت،مدت شرکت،موضوع شرکت،هویت کامل و اقامتگاه موسسین،مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک،تعهدات سهام با نام و بی نام و مبلغ اسمی آن ها و در صورتیکه سهام ممتاز نیز مورد نظر باشد تعیین تعداد و خصوصیات و امتیازات این گونه سهام؛میزان تعهد هر یک از موسسین و مبلغی که پرداخت کرده اند با تعیین شماره حساب و نام بانکی که وجوه پرداختی در آن واریز شده است.در مورد آورده غیر نقد،تعیین اوصاف و مشخصات و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف آورده غیر نقد اطلاع حاصل نمود.

3-سرمایه نقدی شرکت حداقل از سی و پنج درصد کل سهام کمتر نباشد.

4-در صورتی که تمام سرمایه نقد باشد باید پرداخت شده باشد.

5-در صورتی که قسمتی از سرمایه غیر نقدی باشد باید ارزیابی (تقویم)و بطور جداگانه در اظهارنامه درج شده باشد.

6-هرگاه شرکت دارای سهام ممتاز باشد باید نوع امتیازات و علت آن بطور واضح در اظهارنامه درج گردد.

7-انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت در صورت جلسه ای درج شود و به امضاء کلیه سهامداران برسد.

8-قبول سمت مدیران و بازرسان شرکت باید بطور کتبی باشد تا معلوم شود که مدیران و بازرسان به تکالیف و مسئولیت های خود واقف بوده اند.

مدارک لازم جهت ثبت شرکت سهامی خاص عبارتند از:

1-دو برگ اظهارنامه ثبت شرکت سهامی خاص  تکمیل آن و امضاء ذیل اظهارنامه توسط کلیه ی سهامداران
2-دو جلد اساسنامه شرکت سهامی خاص که ذیل تمام صفحات آن به امضاء کلیه ی سهامداران رسیده باشد.
3-دو نسخه صورت جلسه مجمع عمومی موسسین که به امضاء سهامداران و بازرسین رسیده باشد.
4-دو نسخه صورت جلسه هیئت مدیره که به امضاء مدیران منتخب مجمع رسیده باشد.
5-فتوکپی شناسنامه کلیه سهامداران و بازرسین برابر اصل شود.
6-گواهی عدم سوپیشینه کیفری کلیه اعضای هیئت مدیره،مدیر عامل و بازرسان شرکت از مراکز پلیس +10-ارائه گواهی پرداخت حداقل 35% سرمایه شرکت از بانکی که حساب شرکت در شرف تاسیس در آن جا باز شده است.
7-اقرار نامه به تعداد کلیه اعضا و بازرسین یک نسخه
8-ارائه مجوز در صورت نیاز بنا به اعلام کارشناس اداره ثبت شرکت ها
9-کپی کارت ملی برابر اصل شده تمامی اعضای هیئت مدیره و سهامداران و بازرسین

مسئولیت مدنی و جزایی راجع به تشکیل و ثبت شرکت:

طبق ماده 270(ل.ا.ق.ت) هرگاه در مورد تشکیل شرکت سهامی یا عملیات آن یا تصمیماتی که توسط هر یک از ارکان شرکت اتخاذ می گردد مقررات قانونی رعایت نشود،برحسب مورد بنا به درخواست هر ذی نفع، بطلان شرکت یا عملیات یا تصمیمات مذکور،به حکم دادگاه اعلام خواهد شد. لیکن موسسین و مدیران و بازرسان و صاحبان شرکت نمی توانند در مقابل اشخاص ثالث به این بطلان استناد نمایند.

چنانچه قبل از صدور بطلان شرکت، در مرحله ی بدوی، موجبات بطلان مرتفع شده باشد، دادگاه قرار سقوط دعوی بطلان را صادر خواهد کرد(ماده 271 ل.ا.ق.ت)

همچنین برای رفع موجبات بطلان، به درخواست خوانده، مهلت 6 ماهه ای در نظر گرفته شده است.(ماده 272 ل.ا.ق.ت)

در مورد مسئولیت جزایی باید گفت که هر کس عالماً و برخلاف واقع، پذیره نویسی سهام را تصدیق کند و یا بر خلاف مقررات این قانون اعلامیه پذیره نویسی منتشر نماید و یا مدارک خلاف واقع حاکی از تشکیل شرکت به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم کند و یا در عین ارزش آورده غیر نقد تقلب کند، به حبس تادیبی از سه ماه تا 2 سال یا به جزای نقدی و یا به هر دو مجازات محکوم می شود(ماده 243 ل.ا.ق.ت) هر کس اعلامیه پذیره نویسی سهام یا اطلاعیه انتشار اوراق قرضه شرکت سهامی را بدون امضاهای مجاز و نام و نشانی موسسین یا مدیران شرکت منتشر کند به جزای نقدی محکوم خواهد شد(ماده 248 ل.ا.ق.ت).

مطالعات صورت گرفته از تاریخ نشان می دهد که احتمالاً از همان زمان های اولیه که مردم با امر تجارت آشنایی حاصل نموده اند مسئله مشارکت مورد توجه آن ها قرار داشته است گرفتن کارت بازرگانی فوری . در مجمع القوانین حمورابی، مقرراتی در مورد تاسیس شرکت ها و تنظیم قراردادهای مربوط به آن ها وجود داشت و ماده 7 آن قانون مشتمل بر وجود شرکت در آن زمان می باشد.

از 6500 سال قبل در چین مشارکت در امر بیمه، برای جبران خسارات دلیلی بر تشکیل شرکت های بیمه بوده است. با این اوصاف، شرکت ها از قدیم معمول بوده اند اما اهمیتی را که امروزه دارند دارا نبوده اند. در آن زمان شرکت های تجاری بیشتر جنبه خانوادگی و اعتماد به یکدیگر را داشته و حوزه عمل آن ها محدود بوده است.

از آغاز قرن 12 شرکت ها رو به توسعه نهاده و مخصوصاً بین تجار ایتالیای شمالی رواج پیدا کرده است که شباهت هایی به شرکت های تجاری امروزی دارد و از قرون وسطی نیز مسئولیت تضامنی و ثبت شرکت های تجاری معمول بوده است.

در حقوق ما نخستین قانون تجاری که در آن از شرکت های تجاری بحث شده قانون 25 دلو 1303 می باشد. بعد از آن قوانین 12 فروردین و 12 خرداد 1304 شمسی به تصویب رسید. اما نخستین قانونی که اولین بار در خصوص شرکت های تجاری وضع شد قانون مصوب 3/2/1311 است که از آن زمان تاکنون قانون تجارت ایران می باشد. این قانون بعدها به موجب لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 24/12/47 اصلاح گردید.

تعریفی که از شرکت در قانون مدنی آمده کافی نیست و در قانون تجارت نیز از آن تعریفی به عمل نیامده است اما در تعریف شرکت به مفهوم تجاری آن می توان گفت: شرکت عقدیست که به موجب آن دو یا چند شخص توافق می کنند آورده های خود را به قصد تحصیل سود مشترکاَ مورد تجارت قرار دهند.

ماده 20 قانون تجارت انواع شرکت های تجاری را بیان کرده است. این شرکت ها عبارتند از: شرکت های سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف. با تصویب قانون بخش تعاونی (مصوب 1370) شرکت های تعاونی، دیگر تابع قانون تجارت نیستند؛ هر چند ممکن است به سبب انجام دادن امور تجاری، تاجر تلقی شوند.

از شرکت هایی که در ماده 20 قانون تجارت به آن اشاره شده است شرکت سهامی است. ماده 4 لایحه قانونی 1347 این شرکت را به دو نوع تقسیم کرده است: شرکت سهامی خاص و شرکت سهامی عام.

قانون تجارت، شرکت های تجاری را به شرح زیر معرفی کرده است:

1.شرکت تضامنی.

این شرکت از حداقل دو نفر شریک تشکیل می شود که شریک ضامن خوانده می شوند. ویژگی تعهد این شرکا این است که هر یک از آنان مسئول پرداخت تمام طلب شرکت در مقابل طلبکاران است و مسئولیتش به آورده ای که به شرکت آورده محدود نمی شود. هر گاه طلبکاران شرکت نتوانند با مراجعه به شرکت، طلب خود را دریافت دارند.

می توانند پس از انحلال شرکت به شریک مراجعه کنند و شریک باید از دارایی شخصی خود طلب طلبکاران را بپردازد. این امر موجب شده است که قانون گذار فرانسه، چنین شرکایی را تاجر تلقی کند و آن ها را در صورت عدم قدرت به پرداخت دینشان مانند تجار حقیقی،مشمول قوانین ورشکستگی کند.

2.شرکت نسبی.

شرکت نسبی از جنبه های مختلف، مشابه شرکت تضامنی است ولی برخلاف شرکت اخیر، مسئولیت شرکای شرکت به نسبت مالکیت آن ها در سرمایه شرکت تعیین می شود. برای مثال هر گاه شرکت، سه نفر شریک داشته باشد و هر یک از شرکا مالک یک سوم سرمایه شرکت باشند هر شریکی باید یک سوم از طلب طلبکاران شرکت را بپردازد.

اگر طلبکاران به شرکت مراجعه کنند و شرکت قادر به پرداخت تمامی دیون خود به طلبکاران نباشد طلبکاران می توانند بقیه طلب خود از شرکت را از شرکا بگیرند اما چون مسئولیت شرکا تضامنی نیست. طلبکاران فقط یک سوم از مطالبات خود را از هر شریک می گیرند و برای دو سوم دیگر باید به دو شریک دیگر مراجعه کنند.

برای نمونه،اگر سرمایه شرکت 900 هزار ریال و سهم الشرکه هر شریک 300 هزار ریال باشد، هر گاه دارایی شرکت حین تقاضای طلبکاران فقط 900 هزار ریال، اما طلب طلبکاران 1200000 ریال باشد، طلبکاران بابت 300 هزار ریال باقی مانده از طلب خود (که شرکت قادر به پرداخت آن نبوده است) می توانند به هر شریک فقط تا سقف 100 هزار ریال مراجعه کنند که این مقدار را هر شریک باید از دارایی شخصی خود پرداخت کند. قانون گذار ایران مقررات راجع به شرکت نسبی را از مقررات شرکت مدنی و اصول حقوق اسلامی اقتباس کرده است و در حقوق اروپایی نمی توان برای آن شرکتی مشابه نام برد.

3.شرکت با مسئولیت محدود.

این شرکت نیز از حداقل دو شریک تشکیل می شود ولی در آن بر خلاف شرکت های تضامنی و نسبی، مسئولیت شرکا در قبال طلبکاران شرکت محدود به آورده آن ها در شرکت است. در مثال مذکور، اگر دارایی شرکت با مسئولیت محدود 900 هزار ریال باشد و برای پرداخت طلب طلبکاران کافی نباشد، طلبکاران بابت باقی مانده طلب خود یعنی 300 هزار ریال دیگر، نسبت به دارایی شخصی شرکا حقی نخواهند داشت.

وجوه مشترک این شرکت با شرکت های تضامنی و نسبی این است که اولاً سرمایه شرکت به صورت سهام نیست بلکه هر شریکی درصدی از سرمایه را مالک است که از آن به سهم الشرکه تعبیر می شود، ثانیاً سهم الشرکه را نمی توان بدون رضایت سایر شرکا به دیگران منتقل کرد.

4.شرکت سهامی خاص.

این شرکت از حداقل سه شریک تشکیل می شود و ویژگی بارزش این است که صاحبان سرمایه که به سهامدار تعبیر می شوند دارای اوراق سهم هستند نه اینکه مانند شرکت های پیش گفته، سهم الشرکه داشته باشند. در این نوع شرکت، سرمایه به سهام مساوی تقسیم شده و هر شریک مالک تعدادی از این سهام است. فرض کنیم سرمایه شرکتی که از سه سهامدار تشکیل شده بالغ بر 900 هزار ریال باشد و هر یک از آن ها یک سوم این مبلغ را به شرکت آورده باشند و سرمایه شرکت نیز به 900 سهام 10000 ریالی تقسیم شده باشد.

در چنین صورتی هر یک از شرکا مالک 300 سهم است و می تواند تعدادی از آن ها را به کسانی که می خواهد منتقل کند. علی الاصول این انتقال آزاد است و این امر از دیگر خصایص عمده شرکت سهامی خاص به شمار می رود. شرکت سهامی خاص دو ویژگی دیگر نیز دارد:
اول اینکه در آن، مسئولیت سهامداران محدود به مقدار سهام آن هاست؛ چیزی که در مورد شرکت با مسئولیت محدود نیز صادق است
دوم اینکه موسسات شرکت،یعنی شرکای اولیه آن، نمی توانند با پذیره نویسی، یعنی با مراجعه به عموم مردم، سرمایه شرکت را تامین کنند و آورندگان سرمایه فقط خود موسسان هستند.

5.شرکت سهامی عام.

آنچه در مورد شرکت سهامی خاص گفته شد، در مورد شرکت سهامی عام نیز صادق است، جز اینکه اولاً در این نوع شرکت سهامداران باید لااقل پنج نفر باشند، ثانیاَ موسسان می توانند برای تشکیل سرمایه شرکت، با انتشار اوراق پذیره نویسی، اشخاص ثالث را در تامین سرمایه سهیم کنند.

6.شرکت مختلط غیر سهامی.

این شرکت ترکیبی است از شرکت تضامنی و شرکت با مسئولیت محدود؛ با این توضیح که یک یا چند نفر از شرکا در قبال اشخاص ثالث دارای مسئولیت تضامنی اند و عده ای دیگر از شرکاء، مسئولیتشان محدود به آورده آن هاست. در حقوق فرانسه فقط شرکای اخیر تاجر نیستند، اما در حقوق ما هیچ یک از شرکای این شرکت، چه ضامن و چه غیر ضامن تاجر تلقی نمی شوند. به علاوه شرکای غیر ضامن به عنوان شریک نه حق اداره کردن شرکت را دارند و نه اداره امور شرکت از وظایف آنان به شمار می رود.

7.شرکت مختلط سهامی.

این نوع شرکت ترکیبی است از شرکت تضامنی و سهامی خاص. به این ترتیب که یک یا چند نفر از شرکا در قبال اشخاص ثالث دارای مسئولیت تضامنی اند و عده دیگر که از آن ها به سهامدار تعبیر می شود، مسئولیتشان محدود به آورده آن ها است. تفاوت این نوع شرکت با شرکت مختلط غیر سهامی در این است که سرمایه شرکت به سهام تقسیم شده است و شرکای سهامدار حق مدیریت بر شرکت را ندارند و مدیریت شرکت فقط به شرکای ضامن مربوط می شود.

8.شرکت های تعاونی.

همان طور که در مطالب قبلی گفته شد، شرکت های تعاونی الزاماً شرکت تجاری نیستند بلکه اگر موضوع آن تجاری نباشد، شرکت تجاری محسوب نمی شوند. این شرکت ها انحصاراَ تابع قانون بخش تعاونی (مصوب 1370) هستند و تنها تصفیه آن ها تابع مقررات تصفیه در قانون تجارت است.(تبصره 1 ماده 54 قانون 1370)

قانون 1370 شرکت تعاونی را تعریف نکرده است ولی از مجموع مقررات این قانون، به ویژه از ماده یک آن چنین استنباط می شود که قانون گذار از روح قانون شرکت های تعاونی مصوب 1350 دور نشده است. در واقع شرکت تعاونی را هنوز هم می توان شرکتی تلقی کرد که اشخاص به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی خود از طریق خودیاری و کمک متقابل تشکیل می دهند، هدفی که قبلاَ در ماده 2 قانون شرکت های تعاونی 1350 پیش بینی شده بود و با طبیعت شرکت های تعاونی موضوع قانون تجارت نیز تطبیق می کرد.

در این شرکت ها فعالیت اشخاص عضو، عمده سرمایه شرکت را تشکیل می دهد. حتی در قانون جدید بر کار اعضا بیشتر از گذشته تاکید شده است؛ چه تنها اشخاصی می توانند عضو شرکت تعاونی شوند که از اشخاص حقیقی باشند. مع ذلک به منظور تشویق اشخاصی که تخصص و حرفه ای دارند و سرمایه در اختیار ندارند، قانون تسهیلات بی شماری در نظر گرفته است که توسط دولت یا بانک ها ممکن است به شرکت های تعاونی اعطا شود.

تشکیلات و موسسات غیر تجارتی، کلیه تشکیلات و موسساتی هستند که برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی یا ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می شود اعم از آنکه موسسین و تشکیل دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند. گرفتن کارت بازرگانی فوری ثبت موسسات غیر تجاری می تواند تحت عناوینی از قبیل انجمن، کانون یا بنگاه و امثال آن اختیار نمایند ولی اتخاذ عناوینی که اختصاص به تشکیلات دولتی و کشوری دارد از طرف موسسات مزبور ممکن نخواهد بود.

تشکیلات مزبور طبق ماده 584 قانون تجارت از تاریخ ثبت، شخصیت حقوقی پیدا می کنند و می توانند عناوینی از قبیل انجمن، بنگاه، کانون و امثال آن را اتخاذ کنند.

موسسات غیر تجارتی به دو قسمت تقسیم می شوند:

الف)موسساتی که هدفش جلب منافع و تقسیم آن بین اعضاء خود نباشد:

اینگونه موسسات اصطلاحاَ موسسات غیر انتفاعی نامیده می شوند. موسسات خیریه و انجمن های اسلامی و تخصصی و احزاب و صندوق های قرض الحسنه و گروه های سیاسی را می توان از موسسات غیر انتفاعی دانست.

ب)موسساتی که هدفش جلب منافع مادی و تقسیم منافع مزبور بین اعضاء خود یا غیر باشد:

مانند کانون های فنی و حقوقی و موسساتی که هدفشان ارائه خدمات شهری از قبیل نظافت و فضای سبز است.

مدارک لازم جهت ثبت موسسه غیر تجاری

1. دو نسخه تقاضانامه ثبت موسسه که به صورت چاپی است.
2. تنظیم اساسنامه حداقل در 2 نسخه
3. تنظیم صورتجلسه مجمع موسسین حداقل در 2 نسخه
4. فتوکپی شناسنامه کلیه شرکاء
5. اخذ مجوز در خصوص موضوع موسسه

تذکرات:
1.حداقل شرکاء نباید کمتر از دو نفر باشد.
2.قید سرمایه به هر میزان مجاز است.
3.طبق ماده 586 قانون تجارت، موسسات و تشکیلاتی را که مقاصد آن ها مخالف با انتظامات عمومی یا نامشروع باشد نمی توان ثبت کرد.
4.در موسسات غیر تجاری که هدفشان غیرانتفاعی است می بایستی هنگام درخواست ثبت توسط اداره ثبت شرکت ها مراتب از اداره کل اطلاعات نیروی انتظامی استعلام شود و پس از وصول پاسخ مثبت،نسبت به ثبت اقدام خواهد کرد.
5.در موسسات غیر تجاری که هدفشان جلب منافع مادی است موسسین باید نسبت به اخذ مجوز فعالیت اقدام کنند.

روش و مراحل ثبت

شایان ذکر است در هر یک از مراحل ثبت شرکت، چنانچه ابهام و یا سوالی داشتید می توانید با کارشناسان ما در ثبت شرکت فکر برتر تماس حاصل نمایید.
1-تکمیل فرم تقاضانامه و امضاء آن توسط کلیه شرکاء

2-تنظیم صورتجلسه موسسین و امضاء آن توسط شرکاء

3-تنظیم اساسنامه و امضای ذیل کلیه صفحات توسط شرکاء

4- مراجعه به سامانه ثبت شرکت ها به نشانی www.sherkat.ssa.ir

5- تکمیل اطلاعات خواسته شده در سامانه و انتخاب 5 نام به ترتیب اولویت
نام های انتخاب شده بایستی:
اولاَ:با فرهنگ انقلاب اسلامی مطابقت داشته باشد.
ثانیاَ:سابقه ثبت نداشته باشد.
ثالثاَ:از نام های خارجی نباشد.
مسئول مربوطه پس از یررسی، با انتخاب یکی از اسامی موافقت خواهد کرد.

6.سپس کارشناس حقوقی به بررسی اطلاعات وارد شده می پردازد، اگر دارای نقص باشد برای شما درسامانه ابلاغ رفع نقص ارسال می گردد و باید نقص را رفع نمایید ودر صورت عدم نقص اطلاعات، آن را تاًیید می کند.

7. پس از پذیرش اینترنتی، باید نسخ اصلی صورت جلسات تنظیمی و ضمائم آن ها را از طریق باجه های پست به صورت سفارشی به آدرس ذکر شده در تاًییدیه ی پذیرش ارسال نمایید.

8.با تکمیل فرم ها و ارسال آن به اداره ی ثبت شرکت ها اگر صورتجلسه ی شما دارای نقص باشد، برای شما ابلاغ رفع نقص ارسال می شود و باید رفع نقص نمایید و در حالتی دیگر حتی ممکن است صورتجلسه ی شما رد شود که در این حالت دلایل رد صورتجلسه طی ابلاغیه ای به شما اعلام می گردد تا نسبت به صدور صورتجلسه ی جدید اقدام نمایید.

9- چنانچه صورتجلسه شما مورد پذیرش قرار گرفت، مسئول اداره، دستور ثبت در دفتر ثبت شرکت ها را صادر می نماید و مشخصات محتویات در دفاتر مخصوص ثبت می شود. مسئول دفتر شروع به ثبت و پیش نویس آگهی تاسیس شرکت در دفتر ثبت شرکت ها می نماید و بعد از احراز هویت متقاضی (اصالتاَ یا وکالتاَ) در ذیل ثبت دفتر از متقاضی امضاء اخذ می نماید. توسط مسئول مربوطه یک نسخه از مدارک اعم از اساسنامه، صورتجلسه و تقاضانامه که اداره ثبت شرکت ها آن ها را مهر کرده است به متقاضی تسلیم می شود.

10- درج در روزنامه کثیرالانتشار و روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.

برای درک بهتر تفاوت بین ثبت شرکتها هلدینگ و سرمایه گذاری بهتر است ابتدا تعریفی جامع از این شرکت ها ارائه دهیم.

• شرکت هلدینگ

شرکت های هلدینگ (مادر)؛ شرکت هایی هستند که قصد آن ها اداره مستقیم شرکت های زیر مجموعه از طریق خرید یا سرمایه گذاری در سهام آن هاست. این شرکت ها در چند شرکت که در یک زمینه مشترک فعالند سرمایه گذاری می کنند. در واقع هر شرکتی که سهام مدیریتی یک یا چند شرکت دیگر را در اختیار داشته باشد هلدینگ است. شرکت های هلدینگ منجر به کاهش ریسک صاحبان سهام می شوند و هم چنین می توانند به مالکیت و کنترل تعدادی از شرکتها منجر شوند.
هلدینگ ها از طریق کنترل شرکت خود می توانند به سود بیشتری دست پیدا کنند گرچه هزینه سرمایه آنها بیشتر می شود  چون مدیریت شرکتهای تابعه چندان ارزان نیست.یک شرکت هلدینگ صاحب سهام مهم دیگر شرکت هاست. این اصطلاح معمولاَ برای شرکت هایی به کار می رود که کالا یا خدمات تولید نمی کنند و تنها هدف این است که با مالکیت سهام دیگر شرکت ها، گروهی از شرکت ها را تشکیل دهند.
علاوه بر نام شرکت مادر، به این قبیل شرکت ها ، کنترل کننده ، دارنده یا مالک نیز می گویند.این دسته از شرکت ها،  می توانند در حوزه های متنوعی نظیر خدماتی و بازرگانی و صنعتی شکل بگیرند.
نکته : اگر قبل از نام اصلی شرکت عبارت " هولدینگ " قید گردد، باید قبل از ثبت شرکت در اداره ثبت شرکت ها از سازمان اوراق بهادار و بورس مجوز مربوطه را دریافت کرد. اما اگر پیشوند وجود نداشته باشد نیازی به دریافت مجوز نیست.

• شرکت سرمایه گذاری

شرکت های سرمایه گذاری، شرکت هایی هستند که هدف از تأسیس آنها سرمایه گذاری در شرکت ها با حضور افراد متخصص بوده،  اشخاصی که می دانند چطور شرکت های دیگر را آنالیز کرده، در چه زمان مناسبی اقدام به خرید کرده یا چه میزان از سهام دیگر شرکتها را به دست بیاورند یا سهامی که خریدند را برای کسب سود واگذار کنند.
شرکتهای سرمایه گذاری واسطه گر مالی اند. منابع مورد نیازشان را از سهامدار یا سپرده گذار تهیه می کنند. این شرکت ها منابع مالی مورد نیاز خود را برای شرکتهای صنعتی و تولیدی فراهم می کنند و در آنها سرمایه گذاری می کنند.

• تفاوت ثبت شرکت هلدینگ و سرمایه گذاری

مهم ترین تفاوت این دو شرکت در این زمینه است که شرکتهای سرمایه گذاری سهام شرکت ها را بعضاَ بدون اهداف کنترل مدیریتی و تنها با هدف دریافت سود بدون دخالت در اداره شرکت خریداری می نمایند. اما شرکت های هلدینگ به ذات، شرکتهای کنترل کننده می باشند که با خرید درصد بالایی از سهام شرکت وابسته را کنترل می کنند.
از جمله سایر تفاوت ها عبارت است از :
_ شرکتهای مادر ( هلدینگ) با خرید اکثر سهام شرکتهایی که دارای ویژگی مشترکند علاوه بر اداره شرکتها با ایجاد زمینه هم افزایی یا تکمیل یک فعالیت به طور کامل، از تولید مواد اولیه، بازرگانی داخلی و خارجی برای خرید مواد اولیه، تولید کالا و خدمات ... سعی در سودآوری از طریق شرکتهای تخصصی فعال در اجزای چرخه دارند. شرکتهای مادر شرکتهای تحت تملک خود را مدیریت می کنند و معمولا شرکتها را نمی فروشند مگربه دلیل اخذ سیاستهای جدید.
اما شرکتهای سرمایه گذاری بطور حتم جهت دخالت در مدیریت، در شرکتها سرمایه گذاری نمی کنند و دیدگاهی بلند مدت در خریدن سهام ندارند. چنانچه سود خود را به دست بیاورند سهام یک شرکت را فروخته و سهام شرکتهای دیگر را می خرند. یا در صورت کاهش ارزش سهامی، سهم مورد نظر را می فروشند.
_ مراحل دریافت مجوز برای ثبت شرکتهای هلدینگ و شرکتهای سرمایه گذاری از مرحله موافقت اصولی با ثبت شرکت تا صدور مجوز تأسیس مانند هم می باشد. مطابق مصوبه تاریخ 15/2/86 هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار حداقل سرمایه شرکت هلدینگ از نوع سهامی خاص پنجاه میلیارد ریال و در شرکت مادر از نوع سهامی عام یکصد میلیارد ریال است. اما در شرکتهای سرمایه گذاری در قالب سهامی خاص حداقل سرمایه برای ثبت شرکت تنها صدهزار تومان می باشد.
_ مستندات قانونی صدور مجوز تأسیس و فعالیت شرکت هلدینگ و سرمایه گذاری درچند مورد قانون بازار اوراق بهادار ، اساسنامه نمونه شرکتهای سرمایه گذاری، دستورالعمل تأیید صلاحیت حرفه ای مدیران نهادهای مالی و مصوب مربوط به حداقل سرمایه شرکتهای سرمایه گذاری و مادر با هم مشترکند اما شرکت هلدینگ علاوه بر این موارد دارای مستند قانونی دیگر تحت عنوان آیین نامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار نیز می باشد.

طبقه علائم از جهت موضوع
1- علائم صنعتی
علائمی که سازنده یک محصول روی کالای خود قرار می دهد، علامت صنعتی محسوب می شود. ثبت شرکتها این محصول می تواند یک کالای تمام شده یا ناتمام باشد، با این حساب یک کالای تجاری ممکن است روی هرکالای خود یک علامت خاص قرار دهد، مانند علائمی که بر روی محصولات مختلف یک شرکت تولیدکننده کالاهای بهداشتی قرار می گیرد، اما همین شرکت تنها یک علامت تجاری دارد.
2- علائم تجاری
این نوع از علائم توسط یک توزیع کننده و تاجر روی کالاهایی قرار می گیرد که وی مسئولیت " تجاری نمودن " یا عرضه آن در بازار را بر عهده دارد، کالاهای یادشده ممکن است توسط وی یا دیگری تولید شده باشد. همان طور که اشاره شد ، علامت تجاری می تواند با علامت صنعتی همراه باشد.
با توجه به موارد فوق تاکید بر چند نکته حائز اهمیت است :
یک شرکت می تواند دارای علائم صنعتی متعدد باشد، اما معمولاَ علامت تجاری یکی است ؛
علامت تجاری ، برخلاف علامت صنعتی، ابرازی برای تشخیص و شناسایی منشا و مبدا محصول نیست. در شرایطی که علامت تجاری، مخصوص کالاهایی باشد که فقط از سوی یک شرکت ساخته می شود ، علامت مزبور هم علامت تجاری و هم صنعتی است.
3- علائم خدماتی
هنگامی که علامت در ارتباط با خدمات باشد " علامت خدماتی " نامیده می شود. امروزه در کنار تجارت کالا تجارت به صورت گسترده در سطح جهان مطرح می باشد. خدمات ، دامنه وسیعی از فعالیت ها از قبیل بانکداری ، بیمه ، هتل ها ، رستوران ها ، خطوط هوایی، ارتباطات راه دور ، آموزش ، تفریح و غیره را در برمی گیرد. علائمی که خدمات ارائه شده توسط یک موسسه تجاری را از سایرین مشخص سازد، علامت خدمات نامیده می شود، در حقیقت تقاوت اساسی بین علامت مربوطه به کالا و خدمت وجود ندارد و هر دو را باید علامت تجاری محسوب کرد. هر دو علامت وظایف مشابهی دارند، اختلاف عمده ای که بین این دو علامت وجود دارد این است که موضوع علائم خدماتی ، امور نامحسوس و نامرئی است که همان خدمات می باشند. علامت خدمات را عموماَ در تبلیغات و نیز سربرگ ها و فاکتورها می توان دید، نه بر روی وسایلی که در ارائه خدمات به کار می رود، برخلاف علائم مربوط به کالا که علاوه بر این موارد مذکور بر روی خود کالا نیز الصاق می باشد.
4- علائم جمعی
علامت جمعی علائمی می باشند که مربوط به انجمن هایی هستند که اعضا به دلیل برخی ویژگی ها و خصوصیات برجسته، خود را با این علائم معرفی می کنند و مانند انجمن های مهندسی، حسابداری و غیره . یک علامت جمعی می تواند تحت موسسه ای باشد که خود از آن علامت ، استفاده نمی کند بلکه اعضا از آن استفاده می کنند. در این صورت موسسه ، معیارهای کیفی خاصی را مشخص می نماید و اعضا زمانی می توانند از این علامت جمعی استفاده نمایند که شرایط و معیارهای تعیین شده را رعایت نمایند.
5- علائم در هم آمیخته
علائمی هستند که چندین عنصر تصویری یا اسمی را با یکدیگر ترکیب نمایند. این ترکیب ممکن است از یک کلمه ، حروف یا اعداد نیز باشد . مانند علامت Renauit 21 که از یک واژه و یک عدد تشکیل شده است.
6- علائم تصدیقی ( تایید کننده یا تضمینی )
علائم تجاری تصدیقی (تایید کننده یا تضمینی ) علائمی هستند که در جهت تایید کیفیت ، منبع ، منشاء و اصالت کالا یا خدمات به کار می رود. این علامت تصدیق و تایید می کند که کالا و خدمات مورد نظر موازین کیفی خاصی را حائزند.
علائم تایید کننده در فرهنگ حقوقی بلاک اینگونه تعریف شده است :
" علامت تجاری یا علامت خدماتی علامتی است که به منظور نشان دادن این که کالا یا خدمات دارای برخی استانداردهای کیفیت یا نشات گرفتن آن ها از مبدا خاصی است به کار برده می شود. "
معمولاَ وقتی علامت تایید کننده بر روی کالاها به کار می رود، مصرف کنندگان بااطمینان بیشتری به خرید کالاها یا خدمات می پردازند.
انواع ISO ها از علائم تاییدکننده می باشند. علامت های استاندارد یا عباراتی مانند ساخت ایران یا ساخت آلمان یا علامت Good House Keeping of approval همگی از علائم تایید کننده می توانند محسوب شوند.
7- علائم ویژه و غیرمادی
سایر علائم غیرمادی، علائم چشایی و لامسه می باشند. در مورد ثبت این گونه علائم شرایط خاصی وجود دارد . در ثبت علامت چشایی باید ترکیبات و فرمول های شیمیایی آن ثبت شود و در مورد علائم لامسه، احساس نرمی خاصی که یک علامت دارد ، توصیف می شود.
در قانون ایران، فعلاَ بحثی از این علائم مطرح نشده است.
طبقه بندی علائم از جهت شکل
1- علائم از حیث ساده و مرکب بودن
علامت تجاری ممکن است ساده باشد یعنی فقط یک حرف یا یک کلمه یا یک تصویر و یا یک نقشه باشد. همچنین کما اینکه ممکن است در یک علامت تجاری علاوه بر علائم نوشتاری از علائم تصویری هم استفاده شود یعنی ترکیبی از دو یا چند علامت باشد.
2- علائم از حیث فردی و اجتماعی بودن
علامت تجاری ممکن است مربوط به یک شخص حقیقی یا حقوقی باشد که محصولات خود را با محصول دیگران متمایز نماید. همچنین ممکن است صنفی از صنوف، یا عده ای از اربابان حرف علامتی را به عنوان علامت تجاری خود قرار دهند.
3- علائم از حیث مادی و غیرمادی بودن
علائم مادی ممکن است کتبی یا تصویری باشند . اما علائم تجاری غیرمادی عبارت از علائمی هستند که غیرملموس و غیرقابل روئت می یاشند مانند آرم اخبار رادیو و تلویزیون